Monday, June 29, 2015

এজন অনুশোচনাহীন কমিউনিষ্টৰ স্বীকাৰোক্তি (চিৰিজ নং ১)


ময়ূ চেতিয়া
............
১৯৪৯ চনত এখন কিতাপ প্রকাশিত হৈছিলঃ ‘দা গড দেট ফেইল্ড’কিতাপখন লিখিছিল কেইজনমান প্রাক্তন কমিউনিষ্টে। এসময়ত কমিউনিজমৰ প্রতি আকর্ষিত হৈ পাছলৈ তেওঁলোক চোভিয়েট চৰকাৰৰ অপৰাধসমূহ দেখি শিঁহৰিত হৈ পৰিছিল। শেহান্তৰত তেওঁলোক হৈ পৰিছিল ‘প্রাক্তন কমিউনিষ্ট’।

কিতাপখনৰ সমালোচনা কৰি এডৱার্ড চাইডে ঠিকেই লিখিছিলঃ ‘বাট হোৱাই ডিড ইউ বিলিভ ইন এ গড, টু বিগিন ৱিথ?’ কমিউনিজমক যদি ভগবান বুলি গণ্য কৰা হয়, তেনেহলে তাৰ প্রতি এসময়ত মোহভংগ হোৱাটোও কোনো আচৰিত কথা নহয়

এনে প্রাক্তন মার্ক্সবাদীৰ প্রতি মোৰ বিন্দুমাত্রও সহানুভূতি নাই। ঠিক তেনেকৈয়ে মার্ক্সবাদক এতিয়াও ভগবানৰ বাণী বুলি গণ্য কৰা লোকসকলৰ প্রতিও মোৰ কোনো সহানুভূতি নাই।  আচলতে এনে সকলো ব্যক্তিয়েই হৈছে মার্ক্সবাদৰ শত্রু।

Tuesday, June 9, 2015

ৱি ডণ্ট ন' ৱাট ইজ ৰং ৱিড ইকনমি!

কিছুদিন আগেয়ে মুদ্রাবাদ(monetarism)ৰ সমস্যা সম্পর্কে ইয়াতে এটা নোট লিখিছিলোঁ। http://oxantoprohor.blogspot.in/2015/05/blog-post.html

 সেই প্রসংগতে এই লেখনীটো পঢ়ি চাব পাৰে।

আধুনিক পুঁজিবাদী অর্থনীতি একোখনৰ মূল সমস্যা হৈছে – বিনিয়োগৰ সমস্যা। অর্থাৎ পুঁজিপতিয়ে যদি পণ্য তথা সেৱা উৎপাদনৰ কামত পুঁজি বিনিয়োগ নকৰি টকাৰ পাহাৰৰ ওপৰত বহি থাকে, বা অনুৎপাদনশীল বিত্তীয় সঁজুলিসমূহতেই পুঁজি বিনিয়োগ কৰি কৃত্রিম বেলুন ফুলাই থাকে (য’ত লাভৰ হাৰ বেছি কিন্তু যি বাস্তব অর্থনীতিখনক কোনোপধ্যেই সহায় নকৰে), তেতিয়া দেশৰ চৰকাৰসমূহো নিঃসহায় হৈ পৰে। উৎপাদনশীল কার্যকলাপ নোহোৱাৰ ফলত নিয়োগ কমি আহে, ৰাইজৰ ক্রয় ক্ষমতাও কমি আহে, ফলত পণ্য/সেৱাৰ ক্রয়ো কমি আহে। অর্থনীতিখন স্থবিৰ হৈ পৰে।

মুদ্রাবাদৰ মতে চৰকাৰে ক্রেডিট লাইন খুলি, কর্পৰেটৰ ওপৰত থকা কৰ হ্রাস কৰি, বা শ্রম আইনসমূহ ঢিলা কৰি দিলেই হ’বঃ পুঁজিয়ে নিজেই আহি বিনিয়োগ কৰিব।

পিছে কার্যক্ষেত্রত বিশ্বৰ সমস্ত উন্নত দেশসমূহতেই বিনিয়োগৰ এই সমস্যাটোৱে দেখা দিছে। মুদ্রাবাদৰ পৰামর্শসমূহ আজি অচল হৈ পৰিছে। হেজাৰ কাবৌ কৰকঃ পুঁজিয়ে দেখোন উৎপাদনশীল কার্যত বিনিয়োগ নকৰেহে নকৰে!! ইউৰোপ, জাপান, কোৰিয়া -সকলোতে একে অবস্থা।

জৱাহৰলাল নেহৰু অধীন ভাৰতৰ ৩ শতাংশ বার্ষিক বিকাশ হাৰক এসময়ত বহুতেই ‘হিন্দু গ্রথ ৰেট’ বুলি ইতিকিং কৰিছিল। এতিয়া পিছে বপুৰা সকলো উন্নত দেশতেই তিনি শতাংশলৈ অধিক বিকাশ হাৰ নোহোৱা অৱস্থা!

 চোভিয়েট ইউনিয়ন বাৰু বিফলেই হলঃ তেনে এটা মডেল আজি সম্ভৱপৰো নহয়, বাঞ্চনীয়ও নহয়। কিন্তু সাম্প্রতিক নব্য-উদাৰবাদী পুঁজিবাদৰ নিজৰে আজি কি অৱস্থা? নব্য-উদাৰবাদ, মুদ্রাবাদৰ গোড়ামিক আজি সফল মডেল বুলি কব পৰা যাবনে? ইয়াৰ কোনো বিকল্প কেনেধৰণৰ হব পাৰে??